Sąd Rejonowy w Raciborzu

Sąd Rejonowy w Raciborzu – zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości w sprawie ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych – działa w obszarze właściwości Sądu Apelacyjnego w Katowicach i Sądu Okręgowego w Rybniku.

Sąd Rejonowy w Raciborzu obejmuje zasięg terytorialny: miasto Racibórz oraz gminy:  Kornowac, Krzanowice, Krzyżanowice, Kuźnia Raciborska, Nędza, Pietrowice Wielkie, Rudnik.

Funkcje i zadania sądu w zakresie sprawowania wymiaru sprawiedliwości i wykonywania zadań z zakresu ochrony prawnej są realizowane za pośrednictwem wydziałów. Sąd Rejonowy w Raciborzu dzieli się na cztery wydziały.

Właściwość miejscowa wydziałów Sądu Rejonowego w Raciborzu:

1. I Wydział Cywilny – do rozpoznawania w I instancji spraw cywilnych z obszaru właściwości Sądu Rejonowego w Raciborzu.
2. II Wydział Karny – do rozpoznawania w I instancji spraw z zakresu prawa karnego oraz spraw o wykroczenia z obszaru właściwości Sądu Rejonowego w Raciborzu
3. III Wydział Rodzinny i Nieletnich – do rozpoznawania w I instancji spraw z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz nieletnich z obszaru właściwości Sądu Rejonowego w Raciborzu.
4. IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - zlikwidowany.
5. V Wydział Ksiąg Wieczystych - rozpatrywanie spraw w I instancji rozpoznawanych w postępowaniu wieczystoksięgowym z obszaru właściwości Sądu Rejonowego w Raciborzu.

Właściwość rzeczowa sądu i wydziałów Sądu Rejonowego w Raciborzu.

Do zakresu działania I Wydziału Cywilnego należy rozpatrywanie spraw cywilnych, w tym:

• sprawy o prawa majątkowe o wartości przedmiotu sporu do 75.000 zł podlegające rozpoznaniu w postępowaniu procesowym oraz w postępowaniu nakazowym, upominawczym i uproszczonym (z wyłączeniem spraw zastrzeżonych do właściwości sądów okręgowych bez względu na wartość przedmiotu sporu - art. 17 Kodeksu postępowania cywilnego), w tym między innymi o:
• opróżnienie lokalu mieszkalnego,
• wydanie nieruchomości i roszczenia o przywrócenie stanu zgodnego z prawem,
• zadośćuczynienie;
• odszkodowania z tytułu wypadków komunikacyjnych,
• naruszenie posiadania, - zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji,
• pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności,
• uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym,
• roszczenia z umowy darowizny,
• roszczenia o zachowek,
• odszkodowanie za szkodę na osobie,
• bezpodstawne wzbogacenie;
• zapłatę z tytułu wykonania lub nienależytego wykonania umów.
• sprawy podlegające rozpoznaniu w postępowaniu nieprocesowym – w szczególności o:
• stwierdzenia nabycia spadku,
• dział spadku,
• podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej;
• zasiedzenie,
• uznanie za zmarłego,
• stwierdzenie zgonu,
• ogłoszenie testamentu,
• zarząd spadku nieobjętego,
• odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku,
• dotyczące wykonawcy testamentu,
• uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku,
• zabezpieczenie spadku,
• spis inwentarza,
• ustanowienie drogi koniecznej,
• zniesienie współwłasności,
• rozgraniczenie,
• stwierdzenie nabycia własności nieruchomości w trybie ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych,
• dotyczące zarządu rzeczą wspólną,
• sprostowanie, unieważnienie i ustalenie treści aktów stanu cywilnego,
• umorzenie utraconych dokumentów,
• odtworzenie dyplomów i świadectw,
• wnioski o udzielenie pomocy sądowej,
• pozwy w postępowaniu uproszczonym:
• sprawy o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza kwoty 20.000 zł,
• sprawy o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza kwoty 20.000 zł,
• sprawy o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę, oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu,
• sprawy o zezwolenie na złożenie kwoty pieniężnej do depozytu i wypłatę depozytu,
• sprawy o zawezwanie do próby ugodowej;
• sprawy egzekucyjne:
• w przedmiocie nadzoru sądu z urzędu nad komornikiem,
• w przedmiocie egzekucji sądowej z art. 1049, 1050 i 1051 kodeksu postępowania cywilnego,
• o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym wydanym przez wydział cywilny,
• o nadanie klauzuli wykonalności administracyjnym tytułom egzekucyjnym, aktom notarialnym i innym tytułom egzekucyjnym,
• o nadanie klauzuli wykonalności europejskim tytułom egzekucyjnym,
• o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego wierzyciela;
• o wyjawienie majątku,
• w przedmiocie nadzoru sądu nad egzekucją z nieruchomości,
• o egzekucję przez zarząd przymusowy, przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego,
• ze skargi na czynności komornika, która nie została wcześniej uznana przez komornika sądowego za zasadną i wraz z odpowiedzią komornika na skargę została przekazana do rozpoznania przez Sąd,
• inne sprawy cywilne, w szczególności:
• o odtworzenie akt cywilnych,
• o wyłączenie sędziego w sprawie cywilnej,
• o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu cywilnym,
• ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu cywilnym,
• o udzielenie zabezpieczenia w sprawach cywilnych,

Do zakresu działania II Wydziału Karnego należy rozpatrywanie spraw z zakresu prawa karnego, w tym:

1. sprawy o przestępstwa i przestępstwa skarbowe rozpoznawane w postępowaniu zwyczajnym, w postępowaniu nakazowym i przyspieszonym, dla których właściwy do orzekania w I instancji jest Sąd Rejonowy, - sprawy o wykroczenia i wykroczenia skarbowe rozpoznawane w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia oraz kodeksu karnego skarbowego, dla których właściwy do orzekania w I instancji jest Sąd Rejonowy, - sprawy o przestępstwa określone w art. 115-119 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
2. rozpoznawanie wniosków prokuratorskich o umorzenie postępowania i orzeczenie środka zabezpieczającego wobec stwierdzenia niepoczytalności u podejrzanego oraz wniosków o warunkowe umorzenie postępowania karnego,
3. rozpoznawanie wniosków prokuratorskich – o zastosowanie tymczasowego aresztowania oraz przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania,
4. wykonywanie orzeczeń w postępowaniu wykonawczym, - rozpoznawanie zażaleń na postanowienia, zarządzenia i czynności postępowania przygotowawczego
5. inne sprawy wynikające z przepisów szczególnych, w tym wnioski o udzielenie pomocy sądowej przekazane z innego Sądu, skierowanie sprawy do postępowania mediacyjnego.

Do zakresu działania III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich należy rozpatrywanie spraw:

• pochodzenia dziecka (ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane, zaprzeczenie ojcostwa, ustalenie i zaprzeczenia macierzyństwa, ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa);
• obowiązku alimentacyjnego (alimenty, podwyższenie alimentów, obniżenie alimentów, wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego, zwrot (zapłatę wyegzekwowanego świadczenia);
• ze stosunków małżeńskich (ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności majątkiem wspólnym (art. 840¹ k.p.c.) zaspokojenie potrzeb rodziny, rozstrzygnięcie w istotnych sprawach rodziny, dotyczące wypłacenia wynagrodzenia za pracę do rąk drugiego małżonka – wypłacanie, zmiana nakazu wypłacania, uchylenie nakazu wypłacania),
• zwolnienie zajętego przedmiotu spod egzekucji w przypadku egzekucji na podstawie orzeczenia wydanego w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich (art. 841 k.p.c. i art. 842 k.p.c.) ;
• pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności dotyczące orzeczenia wydanego w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich
• dotyczące zawarcia małżeństwa (zezwolenie na zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika, zwolnienie od obowiązku przedstawienia dokumentu potrzebnego na zawarcia małżeństwa, zezwolenie kobietom na zawarcie małżeństwa ze względu na brak wieku);
• opieki i kurateli (odnośnie osób dorosłych - ustanowienie kurateli dla osoby nieobecnej, ustanowienie kurateli dla osoby niepełnosprawnej, ustanowienie opieki nad osobą pełnoletnią, zmianę opiekuna nad osobą pełnoletnią, przyznanie opiekunowi wynagrodzenia za opiekę nad osobą pełnoletnią, zwrot nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki nad osobą pełnoletnią, ustanowienie kurateli dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, zmianę kuratora dla osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, odnośnie osób małoletnich - ustanowienie opieki nad osobą małoletnią, zmianę opiekuna nad osobą małoletnią, przyznanie opiekunowi wynagrodzenia za opiekę nad osobą małoletnią, zwrot nakładów i wydatków związanych ze sprawowaniem opieki nad osobą małoletnią, ustanowienie kuratora dla małoletniego):
• przysposobienia (przysposobienie, rozwiązanie przysposobienia, wyrażenie zgody na przysposobienie małoletniego bez wskazania osoby przysposabiającego);
• sprawy z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 roku (zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu, zmianę orzeczenia o obowiązku leczenia odwykowego, ustanie obowiązku leczenia odwykowego);
• sprawy z ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym bez zgody osoby chorej psychicznie (art. 23 ustawy), osoby z zaburzeniami psychicznymi (art. 24 ustawy), osoby chorej psychicznie na wniosek (art. 29 ustawy), nakazanie wypisania ze szpitala psychiatrycznego, umieszczenie w domu pomocy społecznej, zmianę orzeczenia o przyjęciu do domu pomocy społecznej, inne z ustawy o ochronie zdrowia psychicznego);
• sprawy z ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty; - dotyczące depozytów (złożenie do depozytu sądowego, likwidację depozytu sądowego dotyczące spraw prowadzonych w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich);
• o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem ubezwłasnowolnionego;
• sprawy o pobranie tkanek do przeszczepu od małoletniego (ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów);
• władzy rodzicielskiej i stosunków między rodzicami i dziećmi (pozbawienie, zawieszenie, ograniczenie władzy rodzicielskiej, zmianę postanowienia w zakresie władzy rodzicielskiej, zmianę wyroku rozwodowego w przedmiocie wykonywania władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonania (art. 106 k.r.i o.), przywrócenie władzy rodzicielskiej, wydanie dziecka, zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka (art. 101 § 3 k.r.i o.), rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka w razie braku porozumienia między rodzicami (art. 97 § 2 k.r.i o.), umieszczenie małoletniego w rodzinie zastępczej, rozwiązanie rodziny zastępczej ustalenie miejsca pobytu małoletniego, ustalenie kontaktów z małoletnim, zmianę kontaktów z małoletnim, zezwolenie na wydanie paszportu, uznanie ojcostwa);
• nieletnich, co do których zachodzi podejrzenie popełnienia czyny karalnego lub wykazywania przejawów demoralizacji (ustawa z dnia 26 października o postepowaniu w sprawach nieletnich);
• inne sprawy rodzinne i nieletnie, w szczególności:
• zabezpieczenie alimentów (art. 142 k.r.i o. i 754 k.p.c.)
• w przedmiocie egzekucji świadczeń niepieniężnych (art. 1050 i 1051 k.p.c.
• o nadanie klauzuli wykonalności - dotyczy orzeczeń wydawanych w III Wydziale Rodzinnym i Nieletnich
• o nadanie klauzuli wykonalności europejskim tytułom egzekucyjnym
• o zwolnienie od kosztów sądowych i/lub ustanowienie radcy prawnego, adwokata
• o wyznaczenie sądu
• o wyłączenie sędziego
• o odtworzenie akt
• o zawezwanie do próby ugodowej
• o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem
• o ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego (art. 794 k.p.c.)
• o udzielenie zabezpieczenia
• o uchylenie lub zmianę prawomocnego postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia
• o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego (art. 1151 k.p.c.)

Do zakresu działania V Wydziału Ksiąg Wieczystych należy:

Właściwość miejscowa wydziału ksiąg wieczystych Sądu Rejonowego w Raciborzu obejmuje nieruchomości położone na terenie miasta Raciborz oraz powiatu raciborskiego. Właściwość rzeczowa obejmuje:

• zakładanie ksiąg wieczystych;
• wpisy w istniejących księgach wieczystych;
• zamykanie ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów;
• dołączanie dokumentów do zbiorów dokumentów; a także:
• wydawanie odpisów ksiąg wieczystych;
• wydawanie zaświadczeń ze zbiorów dokumentów;
• wydawanie odpisów dokumentów;
• wydawanie zaświadczeń o braku księgi wieczystej i zbioru dokumentów.

Podstawa prawna: § 122 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U.2019.1141).